در توسعه و پیشرفت هر پروژه ماهواره ای تعداد کمی پارامتر
و تعداد زیادی فرض موجود است. یکی از کم هزینه ترین و
سریعترین راه حل ها برای رفع این مشکل استفاده از توانمندی های
نرم افزاری می باشد. از سویی با فرستادن ماهواره به فضا، ایجاد
تغییرات احتمالی بسیار دشوار می شود لذا برای رفع این مشکل و
چالش نیز ایده استفاده از نرم افزارها در سطح جهان مطرح می گردد
و مقرون به صرفه می باشد.
1- معتبر بودن نتایج
2- استقبال جهانی
3- در دسترس بودن
4- تجربه کار کردن
5- داشتن بانک اطلاعاتی قوی
از سویی نرم افزارها را نیز ، به گروه های زیر تقسیم بندی نموده ایم
1- نرم افزارهای بانک اطلاعاتی
2-نرم افزارهای طراحی مدار مانند (Satellite Tool Kit STK)
3- نرم افزارهای طراحی عمومی مانند Solid work ،CATIA
4- نرم افزارهای طراحی مکانیزم ها مانند Visual Nastran ،CATIA
5- نرم افزارهای تحلیل ANSYS ،NASTRAN ،SINDA/FLUINT ،SSPT ،TERMICA
6- نرم افزارهای ساخت مانند CATIA
7- نرم افزار های مونتاژ مانند CATIA
8- نرم افزار تخمین هزینه و مدیریت پروژه مانند( Small Satellite Cost Model (SSCM
9- نرم افزارهای شبیه ساز مانند Spacecraft control Toolbox
تعدادی از این نرم افزارها را شرح می دهیم و
در مقالات آینده در مورد دیگر نرم افزارها صحبت می کنیم.
در این مجموعه بانک اطلاعاتی تمام ماهواره هایی که تاکنون به فضا
پرتاب گشته اند و یا در حال مراحل تکمیل می باشند به صورت
تفکیکی جمع گردیده اند .مثلا تمام ماهواره ای مخابراتی در یک
رده و یا کلیه ماهواره های جاسوسی در رده دیگر قرار گرفته اند .
این بانک اطلاعاتی ،اطلاعاتی درباره تاریخچه ماهواره ها ،
ویژگی های پرتابگر های آنها و یا مدار قرار گیری ماهواره در فضا
و محموله ای که با خود حمل می کند ارائه گشته است .
نرم افزارهای زیادی در این زمینه در سطح جهان استفاده می گردد
که به شرح هر یک می پردازیم
این نرم افزار در زمینه بازیابی و آنالیز داده ها، ساخت مدل هزینه
و تخمین آن در سازمان های دولتی آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد.
این نرم افزار در طراحی و ساخت و بازنگری روی طرح،
قابلیت های خوبی را دارا است.
این نرم افزار نیز در ساختار مدیریتی آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد.
این نرم افزار نیز در محاسبه هزینه های مدیریتی طرح،
هزینه های مهندسی و آنالیز هزینه بسیار معتبر می باشد.
از این نرم افزار معتبر نسخه های متفاوتی همراه با تصحیحات
متعدد از سال 1981 براساس کتاب
book Software Engineering Economics نوشته Dr. Barry Boehm
بازار فرستاده شده است. مانند:
نرم افزاری جستجو گر برای یافتن هزینه ها می باشد.
به کمک این نرم افزار می توان هزینه تمام سیکل و
دوره زندگی یک ماهواره را محاسبه نمود.
با استفاده از آن می توان هزینه مربوط به مواد مصرفی
و کار مهندسی مورد نیاز در پروژه را محاسبه نمود.
هزینه های مربوط به پروژه و برنامه کاری و نیازهای عملیاتی را تعیین می کند.
هزینه های مربوط به طرح را مشخص می کند.
این نرم افزار در سازمان فضایی اروپا برای تخمین هزینه ها به کار می رود.
این نرم افزار در سازمان فضایی اروپا برای تخمین
هزینه های مربوط به مدل به کار می رود.
به کمک این نرم افزار می توان مدل های کاربردی
موجود در اینترنت درباره تخمین هزینه ها، را دریافت نمود.
یکی از بهترین نرم افزارها برای استفاده در کشور ما،
با توجه به ساخت و طراحی ماهواره های کوچک، می باشد.
از مهمترین ویژگی آن اعتبار بالا و دارا بودن بانک اطلاعاتی
پر قدرت می باشد که شامل ماهواره های کوچکی که
ACE IMAGE | LEWIS OERSTED PoSAT-1 PROBA | RADCAL REX SCISAT 1 |
بقیه نرم افزارها زیر نیز عملیاتی مشابه انجام می دهند:
EMQUE’s Perfect Project DecisionTools Suite
D4COST•2000 DOD Tools and Models Index
ForecastX KAPES (Knowledge Aided Planning & Estimating System)
Micro Estimating Systems, Inc. NASA/Air Force Cost Model (NAFCOM)
PACES (Parametric Cost Engineering System)
PCM PRICE Estimating Suite Primavera Systems, Inc.
Pulsar RSMeans QuickCost Calculator RACER
Space Operations Cost Model (SOCM) SPSS Products
SYSTAT TANK RACER Timberline Software
TRACES (Tri-Services Automated Cost Engineering Systems)
Video Estimator Welcom WinEstimator, Inc. WinRACE
شبیه ساز های زیادی که اکثرا تحت محیط MATLAB و SIMULINK
می باشند و یا مانند آنها عمل می کنند در سطح جهان مورد
استفاده قرار می گیرند که به شرح چند نمونه از آنها می پردازیم
در بین نرم افزار های شبیه سازفضا پیما، نرم افزارهایی
مانند SPASIM وROSE نقش مهمی را در شبیه سازی های
اجزای فضا پیما و در نهایت خود فضا پیما و همچنین طراحی،
ساخت و تولید انبوه آن ایفا می کنند.
نرم افزار SPASIM بیشتر در جهت شبیه سازی اجزای مختلف
فضا پیما و ارائه پارامترهای مربوط به هر یک از این اجزا و
در نهایت شبیه سازی کل مجموعه فضا پیما، مورد استفاده
قرار می گیرد و نرم افزار ROSE بیشتر در جهت طراحی،
ساخت، آزمایش و بالاخره تولید انبوه انواع مختلف فضاپیما
با اجزا و سیستم های متفاوت مورد استفاده واقع می گردد.
با استفاده از این دو نرم افزار بالاخص SPASIM به راحتی
می توان شبیه سازی یک فضاپیما را انجام داده و
اجزای فضا پیما را به راحتی شبیه سازی نمود،
به هر حال SPASIM نقش به سزایی در شبیه سازی
فضاپیما ها داشته و همه پارامترها و مشخصه های
مربوط به اجزای فضاپیما و نیازهای آن را عملا
با استفاده از این شبیه ساز می توان برای
استفاده کننده مشخص نمود. بیشتر آنالیزهای
مهم که در شبیه سازی انجام می شود
شامل مقایسه مقادیر و داده های در دسترس
با داده های موجود در سطح جهان و تغییر آنها
در جهت بهبود کار اجزاء فضاپیما می باشد.
با توجه به شیوه کارکرد عمومی این نرم افزارها
به توضیح چند مورد از آنها می پردازیم.
شرح شبیه ساز SPASIM
در این شبیه ساز برای تعریف کردن یک مدل،
استفاده کننده جعبه مورد نیاز خود را از کتابخانه موجود
انتخاب می کند و با کشیدن آن به محیط مدل،
آن را تعریف می کند. سپس با وصل کردن اجزاء
مختلف مثلا توابع ریاضی، توابع دینامیکی
و غیره به وسیله خطوطی که از ورودی ها
و یا خروجی هر کدام می باشد؛ آنها را به هم مرتبط می کند
و پس از شبیه سازی می توان آن را اجرا و نتایج دلخواه
را مشاهد نمود. برای واضح شدن این فرآیند بهتر است وارد محیط آن شویم.
با کلیک کردن بر روی هر جزکه اصطلاحا” به آن ماسک
گفته می شود، می توان وارد آن شد. (که هر قسمت را در زیر توضیح می دهیم.)
به اجزاء مختلف تقسیم می شود: جلوبرندگی
، حرارتی، قدرت، هدایت و ناوبری، کنترل، ارتباطات
، رهگیری و نگهداری و سازماندهی اطلاعات
هدف این جزء از فضاپیما نگهداشتن
اجزاء فضاپیما در یک محدوده دمایی خاص است.
هدف این جزء از فضاپیما
ایجاد تراست لازم برای حفظ یا تغییر مدار یا حالت
فضاپیما می باشد. این جزء از دو منبع استفاده می کند،
انرژی الکتریکی و جلو برندگی.
هدف سیستم قدرت تامین و
ذخیره و پخش کردن انرژی الکتریکی است.
هدف سیستم هدایت، ناوبری
و کنترل تامین کردن محاسبات و کنترل دقیق حالات
و شرایط و نیز وضعیت مداری فضاپیما می باشد.
هدف این سیستم برقرار کردن ارتباط
با ایستگاه های زمینی به منظور نگهداشتن
و ذخیره کردن داده ها و اطلاعات می باشد.
در هر قسمت می توان با دو بار کلیک کردن بر روی آن جعبه مربوطه،
زیر بخش های آن را مشاهده نمود و هر زیر بخش
هم ممکن است زیر بخش دیگری نیز داشته باشد
که می توان وارد هریک شد. در آخرین زیر بخش می توان
با دو بار کلیک کردن پارامترهای موجود در جعبه را مشاهده نمود
و داده ها خود را در آن وارد نمود. برای مثال وارد
زیر بخش قسمت POWER می شویم که دارای زیربخشهای:
Solar array که محل تولید توان در ماهواره Battery که
محل ذخیره توان در ماهواره Charge unit که محل کنترل توان است.
همچنین ممکن است علاوه بر قسمت های فوق
اطلاعاتی نیز برای کل بلوک لازم باشد که با کلیک کردن
بر روی آن بلوک نیز می توان اطلاعات آن را تنظیم نمود.
ابزارهایی که برای تکمیل ماموریت ماهواره توسط
ماهواره حمل می شوند، در این رده قرار می گیرند
که در default این شبیه ساز چهار نوع payload متفاوت موجود
می باشد.
با وارد شدن دراین قسمت می توان تنظیماتی
را انجام داد. از آن جمله می توان نمودارهایی
که لازم است با اجرا این شبیه ساز از طریق
منوی simulation→startترسیم شود را مشخص نمود
که حدود 26 نمودار از قبل در آن تعریف شده است.
در این قسمت می توان از توابع موجود در آن
استفاده نمود و مدل جدیدی ایجاد نمود.
با کلیک بر روی علامت سوال می توان
وارد help کامپیوتر شد و از آن استفاده نمود.
ROSESAT مخفف کلمه
Real Time object oriented Simulation environment
for Spacecraft Analysis and Testing می باشد.
شامل یک مدل گرافیکی با محیط پیشرفته،
یک شبیه ساز Real-Time و یک محیط آزمایش
و قابل تست کردن می باشد. مدل گرافیکی با
محیط پیشرفته، ساختن یک فضاپیما را که شامل
تمام اجزا فضاپیما اعم از حرارتی، توانی، جلو برندگی،
هدایت و ناوبری و پردازش داده ها می باشد؛ را انجام می دهد.
این امر به استفاده کننده اجازه می دهد که
یک سیستم یا یک جزء سیستم را به وسیله
ترسیم اجزاء آن با استفاده از کتابخانه ها و منابع اولیه موجود توصیف نماید.
این شبیه ساز دارای بخش های زیر می باشد.
بخش ریاضیات: شامل توابع ریاضی لازم برای شبیه سازی
شامل بلوک های (objects) لازم برای شبیه سازی دینامیک ماهواره
برای کنترل دمای ماهواره
برای شبیه سازی بخش تولید توان الکتریکی
فضا پیما و سیستم پخش کننده توان می باشد.
شامل بلوک هایی برای شبیه سازی
سیستم پردازش و انجام داده ها و اطلاعات فضاپیما می باشد.
شامل بلوک هایی برای شبیه سازی کردن
رفتار تجهیزات مختلف فضاپیما از جمله سنسور ها، actuator ها و GPS ها
شامل بلوک هایی برای شبیه سازی
سیستم های کنترلی، مانند سیستم کنترل مداری و حالات شرایط فضا پیما می باشد.
این نرم افزار نیز دارای کتابخانه می باشد که با
انتخاب بلوک های لازم می توان مدل خود را شبیه سازی نمود
و ورودی های خود را در آن وارد نمود.
به کمک این شبیه ساز پروژه های زیر نیز به
انجام رسیده است که حکایت از اعتبار این
نرم افزار در پروژهای ساخت ماهواره می کند.
1- در آژانس فضایی اروپا این سیستم به عنوان
یک شبیه ساز وسیله نقلیه فضایی بوده و از آن
در تولید انبوه و طراحی وسایل نقلیه فضایی
یا سیستم اتوماتیک استفاده شده است.
2- در دانشگاه کارتون درکانادا، دانشجویان
با استفاده از ROSESAT می توانستند یک ماهواره کوچک طراحی نمایند.
3- در سیستم فضایی وجا در آلمان از ROSESAT به
منظور نشان دادن یک شبیه ساز Real-Time برای اهداف اجرایی استفاده می شود.
این جعبه ابزار که از امکانات جانبی نرم افزار مطلب می باشد،
به طور وسیع در طراحی و شبیه سازی و آنالیز
سیستم های کنترل ماهواره بکار می رود که با تجربه بیش از 20 سال بر روی طرح های همچون
Mars Observer, GGS Polar, Inmarsat 3 and GPS IIR.
به کار رفته است این جعبه ابزار از بیش از 500
زیر برنامه کامل (ام فایل نرم افزار متلب) تشکیل شده است؛که دارای امکانات زیر می باشد.
1- مدل کردن دینامیک جسم و کنترل آن (attitude control and dynamics)
2- مدل کردن هندسی جسم (cad modeling)
3- دینامیک و سینماتیک مدار(orbital dynamics and kinematics)
4-تقویم نجومی (ephemeris)
5- مدل کردن سنسورها (actuator and sensor modeling)
6- سیستم حرارتی(thermal)
7- توابع ریاضی (mathematics operations)
که بیشتر این توابع می توانند به طور جداگانه
مورد استفاده قرار بگیرند مگر در چند مورد خاص.
در این نرم افزار جامع در هر قسمت مدل هایی موجود است
(demo) که ورودی دریافت نمی کنند
و با اجرای آن می توان احساسی در مورد طرح مورد نظر بدست آورد.
همچنین در هر جعبه موجود در کتابخانه پارامترهایی به صورت پیش زمینه به عنوان شرایط اولیه موجود
می باشد؛که کاربر می تواند از آنها استفاده نماید و یا آنها را تغییر بدهد.
شرکت های ساخت سیستم های ماهواره شبیه ساز های
زیادی را بر پایه زبان فرامین فضاپیما طراحی و گسترش داده اند
که این خود شامل برنامه های فضایی شبیه سازی زیر می شود.
شبیه ساز ماهواره gfo به منظور تامین کردن ملاحظات
و ارزشیابی های قبل از پرواز به طور عملی مورد استفاده واقع می شود
این شبیه ساز برای آموزش هدایت کننده ها
و کاربران فضاپیما ها به منظور هدایت کردن فضاپیما
به طور کاملا بی خطر و موثر به کار می رود.
این شبیه ساز دارای قابلیت متوسط بوده
و دارای فرامین closed-loop و همچنین شبیه ساز تله متری می باشد.
این شبیه ساز، شبیه سازی پیام های
دیجیتالی را به وسیله فرامین نیرو زمینی و
سایر اطلاعات کنترلی به انجام می رساند.
استفاده از نرم افزارهای فضایی نه تنها باعث کاهش
هزینه زمانی می گردد بلکه در مدیریت پروژه ها و
مراحل تست ، مونتاژ نیز به طور گسترده به کار می رود
که به طور کلی باعث تسهیل در امر طراحی و ساخت می گردد .
هواپیمای بدون سرنشین کرار که در تابستان 1389 رونمایی شد
اولین پهپاد کشور است که مأموریت آفندی در طراحی آن لحاظ شده است.
نگاهی به روند تغییر کاربری پهپادها در دو دهه اخیر،
نقشه راه نیروهای هوایی مهم دنیا و پروژه های در حال اجرا در این زمینه
به خوبی مشخص می کند که پهپادهای تهاجمی یکی
از مهمترنی عناصر صحنه نبردهای آینده خواهند بود.
از اینرو صنعت دفاعی کشور نیز از چندین سال پیش
و پس از رسیدن بلوغ طراحی در پهپادهای کوچک و
متوسط شناسایی اقدام به طراحی و ساخت بدون سرنشین های بزرگتر،
دوربردتر و با قابلیت های جدید کردند.
کرار یکی از این پهپادها است که رونمایی شده و
در نمونه های مختلفی طراحی گردیده.
از هدف پرنده سریع(برای آزمایش سامانه های موشکی)
گرفته تا اجرای عملیات ضربتی در عمق خاک دشمن
در زمره مأموریت های این گونه های مختلف است.
مشخصات اعلام شده این پرنده شامل برد 1000 کیلومتر،
سرعت حدود 900 کیلومتر بر ساعت، محموله قابل حمل حدود 500 کیلوگرم و
سقف پرواز حدود 25هزار تا 40هزار پا(7500 تا 12000 متر) در نمونه های مختلف است.
پیشرانه کرار از نوع توربوجت است که به همراه سایر
زیرسامانه ها در داخل کشور ساخته شده است.
آیرودینامیک، طراحی هواپیما، طراحی موتور(که احتمالاً از نوع طلوع4 بهینه شده است)،
سامانه های سوخت، تحلیل سازه، مخابرات، هدایت و
ناوبری و الکترونیک از جمله زمینه های تخصصی به کار گرفته شده
در طراحی و ساخت کرار است.
سامانه خلبان خودکار، توانایی برنامه ریزی مجدد در حین پرواز
و تغییر مأموریت، بسته شدن امکان ارتباط برای جلوگیری
از نفوذ دشمن در سامانه هدایت و کنترل، برخورداری
از سامانه های پیشرفته ناوبری از سایر دیگر ویژگی های عنوان شده
برای کرار در مصاحبه های مسئولان صنعت دفاعی است.
وجود چنین هواپیمایی برای کشور یک حرکت مهم برای ارتقاء
توان نیروهای مسلح کشور به شمار می رود چرا که
هم در بعد راهکنشی(تاکتیکی) و هم در زمینه فناوری های بکار رفته
کرار پنجره های جدیدی را گشوده است.
توانایی حمل تا چهار فروند موشک ضد کشتی کوثر
با برد حدود 25 کیلومتر نشان دهنده این است
که از همین ابتدا برای کرار مأموریت های دریایی نیز در نظر گرفته شده است.
بنابراین با حمل این موشک به فواصل دور توسط کرار،
کارایی عملیاتی این موشک افزایش می یابد.
نکته دیگری که ازاین خبر اعلام شده بدست می آید
این است که تعداد جایگاه های حمل محموله در کرار،
5 عدد است که یکی در زیر بدنه و چهار عدد در زیر بالها است.
هر چند کرار به جز بمب های 250 و 500 پوندی
و موشک کوثر در حال حمل تسلیحات هوا به زمین دیگری نمایش داده نشده است
اما دور از انتظار نیست که نمونه هایی از این هواپیمای بی سرنشین مجهز
به موشک های کوتاه برد ضد زره و پرتابگر راکت و
یا موشک های هدایت شونده دیگر شود.
در اینصورت با افزایش تنوع مهمات و تسلیحات قابل استفاده کرار
به خوبی نقش یک پهپاد تهاجمی را ایفا خواهد کرد.
با توجه به اینکه هواپیماهای تخصصی تهاجم زمینی کشور
به تعدادی سوخو-25 فراگفوت محدود می شود،
برای تکمیل تعداد چنین هواپیمایی هر 9 فروند کرار
جای یک سوخو-25 را از نظر وزن محموله قابل حمل پر خواهد کرد.
البته سوخو-25 دارای 11 جایگاه برای حمل محموله است
و 9 فروند کرار 45 جایگاه بنابراین حجم تسلیحات قابل حمل
با بکارگیری این پرنده افزایش می یابد. بعلاوه 9 فروند کرار توان
حضور همزمان در 9 نقطه متفاوت را دارند
که موجب پوشش بهتر مناطق مدنظر فرماندهان عملیات می شود.
البته محدودیت 500 کیلوگرمی کرار باعث می شود
تا همچنان به هواپیماهای بزرگتر برای حمل موشک های نسبتاً سنگین
و بزرگ هوا به زمین نیاز باشد.
بنابراین کرار می تواند برای حمله مکرر به نیروهای پراکنده
و پر تعداد زمینی دشمن که خطر بیشتری نیز برای پرنده مهاجم ایجاد می کنند
پرداخته و از ظرفیت خالی هواپیماهای دیگر
مانند سوخو-25 برای ضربه زدن به اهدافی چون پلها یا تأسیسات بزرگ
در نزدیکی خطوط دشمن استفاده شود.
صاعقه1 هواپیمای بدون سرنشینی از نوع بال دلتا با ضریب منظری متوسط
رو به پایین است که توسط متخصصان داخلی طراحی و
به صورت انبوه تولید شده و در اختیار نیروهای مسلح قرار گرفته است.
صاعقه جزو سریعترین پهپادهای ایرانی است که همین عامل سرعت بالا
آن را به ابزار مناسبی برای تمرین ادوات توپخانهای تبدیل نموده است.
بیشینه سرعت صاعقه 250 کیلومتر بر ساعت،
شعاع پرواز 10 کیلومتر، سقف پرواز 11هزار پا (حدود 3300متر)
و مداومت پرواز آن حدود 60 دقیقه است.
طوفان نوعی از پهپادهای ایرانی است که برای یافتن و
انهدام دشمن با استفاده از جستجوگر اپتیکی ساخته شده است.
در این مأموریت پهپاد برای اجرای عملیات رزمی
به صورت انتحاری طراحی شده و با ابعاد کوچک ضمن پرتاب ساده
از نقاط مختلف بدون شناسایی شدن توسط دشمن به آن نزدیک شده
و با سرعت بالای خود، امکان واکنش برای دشمن را بسیار دشوار می سازد.
این پهپاد با استفاده از مواد جاذب امواج رادار و سبک ساخته شده
و سطح مقطع راداری آن بسیار پایین است. دوربین جلونگر
که در دماغه این هواپیما قرار دارد تا آخرین لحظه تصاویر
را به صورت بلادرنگ ارسال می کند تا کار هدفگیری به انجام برسد.
بیشینه سرعت طوفان 250 کیلومتر بر ساعت،
شعاع پروازی 100 کیلومتر، سقف پرواز 14000 پا
و مداومت پروازی آن 1-2 ساعت عنوان شده است.
برد 100 کیلومتری طوفان ارزش عملیاتی قابل قبولی برای آن ایجاد نموده
و با مداومت پروازی خود زمان کافی برای جستجوی هدف و
حمله به آن را فراهم می نماید. پیکربندی این پهپاد تا حدودی نامتعارف بوده
و طرحی بین پهپادهای بال دلتایی و بال پرنده را تداعی می کند.
یک موتور ملخی درونسوز که در انتهای بدنه نصب شده
نیروی حرکتی طوفان را فراهم می کند.
تاکنون دو نمونه از این هواپیما نمایش داده شده است.
مکانیزم پرتاب طوفان از نوع JATO بوده و در صورت نیاز
به فرود این هواپیما به روش فرود آرام روی زمین بازیابی می شود.
با این شیوه پرتاب این پهپادهای کوچک در نزدیکی خطوط مقدم نبرد
و یا در فضای جنگ شهری به عنوان یک راه حل فوری و
واکنش سریع برای انهدام یک هدف مهم تلقی می شود.
ابعاد کوچک و سطح مقطع راداری ناچیز این پرنده
و همچنین امکان خاموش کردن موتور در نزدیکی هدف این مزیت
را بوجود می آورد که که تا لحظات پایانی اصابت،
دشمن از وجود آن مطلع نشده و از سوی دیگر پس از چندین
حمله این نوع پهپادها همواره باید در اضطراب وجود
این هواپیما در فضای اطراف خود باشد و اساساً بخشی
از توان دشمن معطوف به تلاش برای آگاهی از پرواز این پرنده
با مشاهده هر شیء در حال پرواز در نزدیکی خود می شود.
پهپادحماسه، سریر،یسیر،شاهد129و فطرس جدیدترین پهپادهای سال 92
این پهپاد در همایش در اختتامیه همایش شهدای وزارت دفاع رونمایی شد
قادر است اهداف را شناسایی و مراقبت و حمله را با هم انجام دهد.
پهپاد حماسه میتواند به انواع راکتها و موشکها مجهز شود
و هم به لحاظ دید راداری و هم دید اپتیکی و مدت ماندگاری
در هوا توان جدید ارزشمندی را به صنعت دفاعی کشور میافزاید.
پهپاد سریر از جمله پهپاد های جدید قرارگاه پدافندی ارتش است
و به پهپاد سریر (H110) نیز معروف است که سامانه موشکی
آن نیز طراحی همین قرارگاه بوده و به دست متخصصان داخلی ساخته شده است
و رونمایی از این پهپاد در روز ارتش توسط قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیا انجام شد.
این پهپاد قابلیت پرواز از هر طرف از دماغهاش را دارد
یعنی زمانی که این هواپیما برای مثال به سمت غرب پرواز میکند،
میتواند با به کارگیری موتور دیگری که در مقابل آن است،
تغییر جهت داده و به سمت شرق حرکت کند.
سریر همچنین دارای قابلیت سرعتگیری و پنهانکاری بسیار بالا است
که این هواپیمای بدون سرنشین توانایی بالایی در کشف
و استفاده علیه اهداف مورد نظر و نیز تصویربرداری از مواضع دارد.
پهپاد سریر قابلیت حمل و نصب دوربین و موشک هوا به هوا دارد
و تاکنون دَهها فروند از آن تولید و بکارگیری شده است و
از دیگر ویژگیهای این پهپاد این است که ضد اشعه رادار است،
کشف نمیشود ودارای بُرد بالا و طول عمر زیاد و توان درگیری با اهداف متعدد را دارد.
پهپاد «یسیر» با ویژگیهایی از قبیل مداومت پروازی بالا،
داشتن دوربین بسیار قوی و توانایی شناسایی و رصد نقاط کور،
امروز وارد ناوگان پهپادی کشور میشود.
پس از اینکه در ساختار نیروی زمینی ارتش تحول گستردهای ایجاد شد
گروه پهپاد ولی عصر (عج) از سطح یگان به سطح گروه ارتقا یافت
و امروز این گروه در مرزهای کشور، هم عملیات شناسایی و هم عملیات رزمی انجام میدهد.
یسیر از نظر دوربین هواپیما بزرگنمایی خوبی دارد
که میتواند به صورت 360 درجه از اطراف خود تصویربرداری کند
ضمن اینکه در زمان فرود این گونه هواپیماها میتواند
در هر نقطهای پرواز کند و در هر نقطهای بنشیند.
در پاسخ به اینکه دستگاههای کنترل این پهپاد را هم میتوان
در یک ماشین تعبیه کرد یا اینکه ساختمانی برای آن لازم است،
خاطرنشان کرد: به طور کلی هواپیماهای بدون سرنشین پرتابل متحرک دارند
و ایستگاه هدایت آن میتواند به صورت سه پایه یا خودرو جای بگیرد و
از محلی به محل دیگر برود.
سرهنگ خاکی با تاکید بر اینکه سقف پروازی این هواپیما
بین 11 تا 15 هزار پا است، در پاسخ به این سؤال که
آیا سیستمهای راداری میتوانند این هواپیماها را بگیرند،
گفت:
هواپیمای بدون سرنشین به خاطر جثه و جنس بدنه
و وضعیت طراحی آیرودینامیکی شان معمولاً رادارگریز ساخته میشوند
و یسیر هم این ویژگی را دارد.
وی در خصوص اینکه آیا این هواپیماها هم جعبه سیاه دارد،
اظهار داشت: ایستگاه کنترل زمینی جعبه سیاهی است
که هواپیما را از لحظه “تِیکآف” تا فرود تحت نظر دارد
و اطلاعات آن را ذخیره میکند.
طراحی و ساخت این نوع پرنده بدون سرنشین تا کنون
در انحصار امریکا بود اما از این پس ایران نیز با تلاش متخصصان
نیروی هوافضای سپاه از فناوری ساخت این نوع پهپاد
قدرتمند با نام شاهد 129 برخوردار شد.
این پهپاد رزمی که از تکنولوژی بومی و کاملا ایرانی برخوردار است
می تواند سربازی قدرتمند برای دفاع از مرزهای آبی،
خاکی و هوایی ایران اسلامی باشد.
شاهد 129 توانایی حمل همزمان 8 بمب یا موشک سدید
ساخت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را دارد و برای اهداف ثابت
و متحرک طراحی شده است.
دقت در هدفگیری با شعاع عملیاتی 1700 کیلومتر و
24 ساعت مداومت پروازی با یک بار سوخت گیری از ویژگی های این پهپاد
رزمی ایرانی است و هر فرودگاهی می تواند محل نشست
و برخاست شاهد 129 باشد.
سقف پروازی این پهپاد 24 هزار پا است که با ایستگاههای کنترل قابل
حمل زمینی در ارتباط بوده و می تواند با هزینه بسیار پایین دفاع
از میهن اسلامی را به دست گیرد.
از آنجا که هزینه هر ساعت پرواز برای پهپادهای رزمی ده هزار دلار می باشد
این پهپاد می تواند با هزینه صد هزار تومان
در هر ساعت در آسمان ایران بدرخشد.
شاهد 129 قدرت مراقبت از شعاع 200 کیلومتری خود را دارد
و می توان از این پرنده بدون سرنشین در مقابله با اشرار،
تروریست ها، کشف و شناسایی مرزهای آبی، خاکی،
مسائل زیست محیطی، نقشه برداری و تهیه عکس های هوایی نیز استفاده کرد.
دستور تولید انبوه شاهد 129 با حضور فرمانده کل سپاه در محل ساخت این پهپاد صادر شد.
نام فطرس برگرفته شده از نام یک فرشته آسمانی است
با توجه به برد پروازی این نوع هواپیماها که کاملاً از دید کاربر خارج می شوند،
امکان هدایت آنها به وسیله کاربر از ایستگاه کنترل زمینی
به دو صورت نیمه خودکار و یا تمام خودکار وجود دارد.
در حالت نیمه خودکار، کاربر با دیدن اطلاعات پروازی هواپیما
که در صفحه نمایش ایستگاه نشان داده می شود،
هواپیما را متناسب با مأموریت، کنترل و هدایت مینماید.
در حالت تمام خودکار، مختصات جغرافیایی نقاط از پیش تعیین شده
و مسیر پرواز توسط کاربر از طریق ایستگاه کنترل زمینی
در حافظه تجهیزات الکترونیکی هواپیما ذخیره شده و
هواپیما با استفاده از سامانه GPS و ارتفاع سنج
می تواند مسیرهای از پیش تعیین شده را طی نماید.
کاربر در حین پرواز می تواند در مسیر پرواز
تصحیحات مورد نظر فرمانده عملیات را اعمال کند.
با توجه به ویژگی های فنی پهپادهای قبلی، به نظر میرسد،
پهپاد فُطرس نیز توانایی فیلمبرداری و عکسبرداری هوایی،
ارسال تصاویر ویدئویی به صورت زنده (و امکان ضبط تصاویر
در ایستگاه کنترل زمینی)، توانایی برنامه ریزی رفت و برگشت
و اجرای مأموریت به صورت رایانه ای و خلبان خودکار و
ارسال دائم اطلاعات پروازی را داشته باشد.
از این نوع هواپیما می توان در عملیاتهای مراقبت هوایی
و شناسایی در قالب عکسبرداری و فیلمبرداری هوایی از عمق مواضع دشمن،
جنگ الکترونیکی، رله ارتباطی، دیده بانی، هدف یابی و گرا دادن،
کنترل ترافیک، کنترل نوار مرزی به منظور مبارزه با قاچاق،
مطالعات هواشناسی، عکسبرداری جهت تهیه نقشه های جغرافیایی
و یا دیگر مأموریت های مورد نیاز استفاده کرد.
مواظبت از مرزهای دریایی و خشکی، دیده بانی از خطوط لوله های نفتی،
مخابراتی، کنترل ترافیک جاده ها، دیده بانی مناطق حادثه دیده در زلزله،
آتش سوزی و سیل، محیط بانی برای حفاظت از محیط زیست
و ارسال فیلم و عکس های دقیق در تمام
طول مدت مأموریت از قابلیت های پهپاد فُطرس است.
سردار حسین دهقان وزیر دفاع در مراسم رونمایی
این پهپاد با بیان اینکه اعتبارسنجی آن در تخصصی ترین
آزمایشگاه ها و مراکز تست در کشور با موفقیت صورت گرفته است،
گفت: تست های زمینی استاندارد بینالمللی، در سرعت کم، متوسط و بالا و
تست پروازی با موفقیت و فراتر از اهداف طراحی، حاصل شده است.
دو ویژگی مهم و متمایز پهپاد فُطرس نسبت به نمونههای قبلی
(که مهمترین آنها شاهد129 است) این است که این پهپاد
علاوه بر افزایش حدود 300 کیلومتری در بُرد، مداومت پروازی
در حدود 30 ساعت دارد که نسبت به نمونه شاهد، 6 ساعت افزایش پیدا کرده است.
نام قابلیتها بُرد مداومت پروازی سقف پرواز تعداد راکت و بمب
شاهد 129 1700k.m 24 ساعت 24000پا 8 فروند
فطرس 2000k.m 16تا30ساعت 25000پا نامعلوم
این موضوع، یعنی «مداومت پروازی بالا» بیانگر این است
که علاوه بر طراحی بدنه (بخصوص بالها) متخصصان صنایع هوایی
به لحاظ اطمینان موتور نیز توانستهاند استانداردهای لازم را کسب کنند
تا این پهپادها با یک موتور بتوانند این مدت زمان را با یک بار
سوختگیری پرواز کرده و به انجام ماموریت بپرد.
اما اخیرا سردار سلامی جانشین فرمانده سپاه از رونمایی پهپاد آر کیو 170
ایرانی در آینده نزدیک خبر داد که نمونه آمریکایی این پهپاد
امکان در اختیار داشتن قدرت دیدن، شنیدن و بوییدن
از فاصلههای بسیار دور و با وضوح بالا را دارد.
خاصیت بکار رفته در این حسگرهای اپتیکی به نحوی است
که به RQ-170 امکان میدهد از ارتفاعی چندین هزار پایی،
با اسکن چهره و حرکات اشخاص، افراد را تشخیص داده
و به درستی شناسایی کند که یک فروند از نمونه آمریکایی
آن توسط نیروهای مسلح در سال گذشته کنترل،هدایت و شکار شد.
این در حالی است که حسگرهای صوتی “جانور قندهار”
این امکان را به پهپاد شکار شده توسط ایران میدهد
که امکان شنود همه امواج صوتی موجود در یک محدوده مشخص
جغرافیایی را براحتی در اختیار داشته باشد.
پهپادها امروزه جایگاه مهمی در مجموعه قدرت نظامی
کشورهای مختلف دنیا کسب کرده اند،
این وسائل با تکیه بر توان اجرای عملیات در شب و روز
در مناطق دور و نزدیک بر ضد اهداف ساکن و متحرک
و در تمام شرایط آب و هوایی و امکان پروازهای هدایت شونده
از دور و یا تمام خودکار، دستاوردهای نظامی و
سیاسی بسیار مهمی را در منازعات نظامی سالهای اخیر بدست آورده اند.
هواپیماهای بدون سرنشین به دلیل عدم نیاز به تأسیسات
و پایگاههای بزرگ و ثابت، سادگی تعمیر و نگهداری،
به کار گیری آسان، نداشتن ضایعات انسانی در صورت هدف قرار گرفتن
(که با توجه به هزینه صدها هزار دلاری و زمان
چندین ساله آموزش یک خلبان بسیار مهم است)،
امکان استفاده از فناوری پیشرفته در ساخت و
مزایای دیگر نظر مشتریان نظامی و غیرنظامی و
در نتیجه شرکت های سازنده را به خود جلب کرده و
امروزه میزان سرمایه گذاری کشورهای جهان در این زمینه بالغ بر چند میلیارد دلار است.
مطالعه روند تکاملی پیشرفت در صنعت پهپادی کشور نشان میدهد
متخصصان این حوزه پس از ساخت اولین پهپادهای یکبار مصرف
در سال 1365 در طول سالهای اخیر چنان شتابی به رشد این صنعت دادند
که انحصار تکنولوژی منحصر به فرد آمریکا در این صنعت شکسته شد
به طوری که 5مدل از جدیدترین پهپادها را فقط
در 8 ماهه اول سال 92 در حالی رونمای کردند
که بیشترین هجمه تحریمهای غیر منطقی
در همین سال بر علیه ملت و اقتصاد کشور تحمیل شده است.
نکته دیگر علاوه بر ساخت پهپادهای انتحاری طوفان در کشور
اینکه تمامی پهپادهای جدید توانایی مواظبت از مرزهای دریایی و خشکی،
دیده بانی از خطوط لوله های نفتی، مخابراتی، کنترل ترافیک جاده ها،
دیده بانی مناطق حادثه دیده در زلزله، آتش سوزی و سیل،
محیط بانی برای حفاظت از محیط زیست و ارسال فیلم و عکس های دقیق
در تمام طول مدت مأموریت را دارند.
به پرندهٔ هدایت پذیر از دور ، هواپیمای بدون سرنشین نیز گفته میشود.
هواپیماهای بدون سرنشین در ایران به «پهپاد» شهرت دارند
که از حروف اول «پرنده هدایت پذیر از راه دور» گرفته شدهاست.
اجزای اصلی یک پهپاد عبارتند از: بدنه، موتور و محموله.
بدنه یک پهپاد باید علاوه بر دارا بودن شرایط مناسب آیرودینامیکی،
طوری طراحی شود که بتواند سامانههای ارتباطی، جنگافزارها،
اشخاص و محموله ها و کلیه لوازم مرتبط با ماموریت محولهاش را در خود جای دهد
و نیز با شرایط جوی منطقه ماموریت سازگار باشد.
پهپادها نیاز به نوع خاصی از موتورها دارند.
منظور از محمولههای پهپاد در واقع تجهیزات و متعلقات اضافی است
که همراه پرنده برای انجام ماموریت خاصی فرستاده میشود
که در پهپادهای شناسایی، دوربین فیلم برداری و عکس برداری،
در پهپادهای هدف فلر و رفلکتور و در پهپادهای تهاجمی و انتحاری مهمات میباشد.
اولین پهپاد یکبار مصرف با قابلیت حمل 40 کیلو مواد منفجره
طرح نوین ابابیل پس از گذراندن مراحل تحقیقاتی خود در صنایع مکانیک
ساصد در مهرماه 1365 به منظور تولید انبوه به صنایع هواپیماسازی ایران(هسا) منتقل شد.
این پرنده با توجه به شرایط و ضرورتهای زمان جنگ تا سال 1368
به صورت غیراستاندارد و یکبار مصرف با قابلیت حمل 40 کیلوگرم
مواد منفجره تولید گردید.
از سال 1369 با توجه به نیازمندی های جدید نیروهای مسلح،
اقدام به طراحی دوباره تمامی بخش های بال و بدنه،
سامانه های ناوبری و هدایت و کنترل این پهپاد شد و
از سال 1370 این هواپیما در خط تولید انبوه قرار گرفت
و امروزه هواپیمای بدون سرنشینی استاندارد و چند بار مصرف است.
نمونه فلزی ابابیل با تغیرات اساسی نسبت به نمونه اولیه
نمونه های فعلی ابابیل شامل نمونه بی به عنوان هدف هوایی،
نوع اس برد بلند مجهز به سامانه های ناوبری پیشرفته،
GPS و خلبان خودکار و نوع تی که از مواد مرکب ساخته شده است.
ابابیل هواپیمایی بال پایین و دارای پیشبال(کانارد) است و
همین ویژگی سبب می شود تا با پدید آمدن مشخصه ناپایداری ذاتی یا پایداری کم،
مشخصات مانوری آن در سطح بالایی باشد.
این هواپیما یک سامانه چندمنظوره بوده و جهت مأموریتهای گوناگونی
همچون هدف هوایی در قالب هواپیمای شبیه سازی کننده دشمن به کار می رود.
ویژگی های کلی این پهپاد عبارتند از طراحی آیرودینامیکی مناسب،
جداسازی و مونتاژ سریع، سهولت به کارگیری و تعمیر،
تحرک و انعطاف پذیری خوب، قابلیت استفاده
در محیط های دریا و خشکی، قابلیت بازیابی و
استفاده چندباره، قیمت تمام شده مناسب.
بدنه نمونه های اولیه از آلومینیوم استاندارد هوایی بود
و بعداً نوع ساخته شده از مواد مرکب نیز به تولید رسید.
برد این هواپیما با سامانه خلبان خودکار شهید نوروزی 30 کیلومتر
و با سامانه 123(پایدار کننده خودکار) و GPS به حدود 150 کیلومتر می رسد.
سقف پرواز آن 14000پا(حدود 4200 متر) و
بیشینه سرعت آن نزدیک به 300 کیلومتر بر ساعت است.
از تجهیزات پروازی و کاربردی قابل نصب روی این هواپیما
می توان غلاف منعکس کننده(reflector pod) جهت افزایش انعکاس
راداری برای آزمایش رادار، فلیر یا چشمه حرارتی
برای آزمایش موشک های حرارتی، دوربین ارسال تصویر و سرجنگی را نام برد.
پرتاب این هواپیما توسط پرتابگر نیوماتیک و
یا پرتابگر راکتی(JATO) و بازیابی آن به دو صورت فرود
بر روی زمین با ارابه سورتمه ای یا فرود با چتر صورت می پذیرد.
چتر آن از نوع صلیبی شکل بوده و از جمله محصولات هسا است.
سامانه های هدایت و کنترل پهپاد ابابیل عبارتند از:
سامانه کنترل خودکار، سامانه ردیابی راداری،
سامانه دورسنجی و سامانه مکانیابی جهانی.
داده های پروازی رسیده از هواپیما بر روی یک رایانه ذخیره شده
و نمایش داده می شود. استفاده از سامانه خلبان خودکار،
ناوبر راداری، ناوبری GPS و نمایش رایانه ای داده های پروازی،
ابابیل را جهت اجرای مأموریت های گوناگون در محدوده وسیعی توانمند ساخته است.
البته در زمینه ناوبری و هدایت این پهپاد به سامانه GPS و
یا گلوناس متکی نبوده و تنها به عنوان ایزار کمکی از چنین سامانه هایی استفاده می نماید
. حتی در صورت قطع کامل ارتباط با ایستگاه زمینی
و با توجه به سوخت باقیمانده و برنامه ریزی انجام شده و
با اتکا به سامانه های ناوبری و کنترل داخل پرنده،
ابابیل در محدوده تعریف شده جهت اجرای مأموریت به پرواز ادامه می دهد.
برای شبیه سازی و آموزش سامانههای دفاع هوایی
این پرنده به عنوان هدف هوایی برای شبیه سازی و
آموزش انواع سامانه های دفاع هوایی با برد کوتاه،
متوسط و بلند در نظر گرفت شده است.
پرتاب آن با پرتابگر نیوماتیکی و یا راکتی و بازیابی آن با چتر
و یا فرود با ارابه فرود سورتمه ای صورت می پذیرد.
این نمونه از مداومت پروازی مناسبی برخوردار بوده و
می تواند اهداف پروازی ارتفاع پایین را به خوبی شبیه سازی نماید
. بازتابنده های راداری و حرارتی از تجهزات فرعی قابل نصب
بر روی این نمونه برای ایجاد میزان متفاوتی از بارتاب راداری
یا تابش حرارتی متناسب با هدف مدنظر است.
ابابیل اس با قابلیت ارسال تصاویر و پرواز تا ارتفاع 14000 پا
این نمونه مجهز به سامانه 123(پایدار کننده خودکار) و GPS است.
سامانه 123 که از طرح های نوین بخش مهندسی الکترواویونیک هسا است
با هدف پرواز آسان با ایمنی بیشتر توسط خلبانان تازه کار
و غیرحرفه ای در برد کوتاه و بلند به منظور تأمین نیازهای اعلام شده
از سوی نیروهای مسلح ساخته شده.
این سامانه دارای قابلیت های متنوعی است از جمله پرواز آسان با ایمنی
بیشتر توسط خلبان غیرحرفه ای(در برد بلند و کوتاه)،
برخاست خوکار و فرود نیمه خودکار، برنامه ریزی و هدایت
روی یک مسیر دلخواه به کمک سامانه ناوبری جهانی،
امکان قطع نمودن ارتباط پایگاه با پهپاد، ارسال اطلاعات از پهپاد به پایگاه
به صورت 17 کانال مجزا شامل کانال های دیجیتال مربوط به دور موتور،
اندازه زوایای اوجگیری و غلت، مقدار سوخت،
ولتاژ باتری ها، ارتفاع، سرعت پیمایش و چند کانال آزاد.
همچنین نصب دوربین فیلمبرداری و ارسال تصویر،
پرواز تا ارتفاع 14000 پا(حدود 4200 متر)، امکان عملیاتی نمودن فلیر
در 32 مرحله به طور جداگانه و پرتاب از روی پرتابگر نیوماتیک و
راکتی از ویژگی های این نمونه است.
داده های ارسالی از پهپاد به پایگاه عبارتند از زاویه غلت(roll)،
زوایه اوجگیری(pitch)، ارتفاع از سطح، دور موتور، وضعیت باتری،
نمودار مسیر پرواز(trajectory)، طول و عرض جغرافیایی،
فاصله از پایگاه، جهت، سرعت و موقعیت لحظه ای پرنده و
سایر اطلاعات. با توجه به این داده ها می توان ابابیل را به
مسافت های دور و خارج از دید فرستاد و سپس به پایگاه اولیه بازگرداند.
به علاوه سامانه می تواند بدون دریافت هیچگونه اطلاعات هدایتی
از ایستگاه زمینی تا مسافتی که سوخت موجود اجازه می دهد
توسط GPS روی مسیر از پیش تعیین شده حرکت نماید
و پس از بازگشت در محدوده قابل تعریف قبلی برای مثال:
150 کیلومتر، دوباره شروع به گرفتن اطلاعات از ایستگاه نماید
و همچنین قادر است تا جایی که سوخت موجود است حرکت نموده و
در انتهای مسیر با چتر فرود آید و یا به هدف از پیش تعیین شده برخورد کند
این پرنده مجهز به دو پایدار کننده عمودی است
که پس از سپری کردن پروازهای آزمایشی کارایی
و قابلیت های خود را اثبات نموده است.
ویژگی های خاص این نمونه از ابابیل که آن را از سایر نمونه ها
شاخص ساخته عبارت است از ارتقای پایداری هواپیما
و سهولت کنترل آن، افزایش بازده ملخ به دلیل بهبود جریان ورودی
و در نتیجه افزایش سرعت هواپیما، بهبود وضعیت قرار گرفتن
آنتن های ارسال اطلاعات به لحاظ قرار گرفتن در موقعیت بهتر روی بدنه،
بهبود سامانه بازیافت توسط چتر، سهولت دسترسی به بخش های گوناگون موتور.
به منظور آموزش خلبانی هواپیماهای پیشرفته بدون سرنشین نیاز است
که ابتدا خلبان با این هواپیمای آموزشی تمرین نماید
و هواپیمای بدون سرنشین تلاش به این منظور طراحی و ساخته شده است.
هدایت و کنترل هواپیمای تلاش توسط رادیو کنترل PCM اجرا می شود.
این هواپیما توانایی اجرای انواع مانورهای پروازی از جمله غلت،
تاب و پیچ را دارد. از ویژگی های مهم این هواپیما،
نداشتن قطعات پیچیده، ابعاد به نسبت کوچک، سادگی مونتاژ،
کارکرد پایدار و ساده و قیمت کم است. برخاست و فرود این هواپیما
بوسیله چرخ های آن اجرا می شود.
بدون سرنشین تلاش با سرعت 140 کیلومتر بر ساعت
هواپیمای هدف3000 توسط پرتابگر JATO با طول ریل صفر و
یا پرتابگر نیوماتیک پرتاب می گردد.
به دنبال استقبال از هواپیمای بدون سرنشین تلاش،
صنایع هوایی قدس هواپیمای هدف3000 را که سرعت
و مانورپذیری بیشتری نسبت به هواپیمای تلاش دارد به تولید انبوه رسانده است.
این هواپیما نیز به مانند هواپیمای تلاش،
توان اجرای مانورهای پروازی را به نحو مطلوبی دارد.
این پهپاد معمولاً توسط چتر بازیافت می شود و
در شرایط اضطراری می تواند به آرامی توسط خلبان در باند فرود آید.
کاربرد آن علاوه بر آموزش خلبانی پهپاد آموزش و تمرین پرسنل
پدافند هوایی و فریب دشمن در صحنه نبرد است.
بیشینه سرعت هدف3000 بالغ بر 140 کیلومتر بر ساعت،
شعاع پرواز 5 کیلومتر، سقف پرواز 9000 پا(حدود 2700متر)،
مداومت پرواز 45 دقیقه بوده، مکانیزم پرتاب آن JATO و مکانیزم بازیافت چتر است.
طراحی و ساخت مهاجر 2 به منظور مراقبت هوایی و
عملیات شناسایی در مناطق دوردست و غیر قابل دسترس صورت گرفته است.
این هواپیما با توجه به سطح مقطع راداری بسیار پایین خود
می تواند به مواضع دشمن نزدیک شده و اطلاعات مورد نیاز فرماندهان نظامی
از جمله اطلاعات دورسنجی و تصاویر ویدئویی
را به صورت زنده به ایستگاه دریافت کننده ارسال نماید.
همانطور که نمونه هایی از پهپادهای ایرانی با پرواز
در نزدیکی ناوهای هواپیما بر آمریکایی و
ارسال تصاویر به مدت چند دقیقه و
بازگشت سالم به پایگاه این توامندی را اثبات نمودند.
ماموریت های مهاجر2 شامل مراقبت هوایی و شناسایی،
بررسی وضعیت آب و هوایی، رصد اهداف و زاویه حرکت و ارتباطات آن،
کنترل ترافیک، رله ارتباطی، جنگ الکترونیک،
کنترل مرزها و اطراف آن جهت مبارزه با قاچاقیان،
عکسبرداری برای بررسی های جغرافیایی و پخش اعلامیه در مناطق دشمن است.
بدنه مهاجر2 از جنس مواد مرکب، طول آن 91/2 متر، دهانه بال 8/3 متر،
بیشینه جرم آن 85 کیلوگرم بوده و به بالاترین سرعت 210 کیلومتر
بر ساعت دست می یابد.
مدت پروازی این پهپاد پر تعداد ایرانی 90 دقیقه،
ارتفاع پروازی آن 11000 پا(حدود 3300 متر) و
شعاع عملیاتی آن 50 کیلومتر است.
موتور مهاجر2 توانی برابر با 25 اسب بخار داشته
و سوخت آن بنزین و روغن است.
طبق آمارهای اعلام شده در تبلیغات موجود در نمایشگاه های عمومی،
تا کنون بیش از 200 فروند مهاجر تولید شده است
که در یگان های مختلف نیروهای مسلح و در سراسر کشور در حال اجرای مأموریت است.
طرح موفق مهاجر پس از مقبولیت در میان استفاده کنندگان
به پایه ای برای یک خانواده از هواپیماهای بدون سرنشین تبدیل شد.
از اعضای اصلی این خانواده باید به دو نمونه مهم مهاجر3 و 4 نیز اشاره کرد.
البته طرح های دیگری نیز از این خانواده مشتق شدند.
مهاجر3(درنا)با بیشینه سرعت 220 کیلومتری در ارتفاع 3300 متری
درنا به عنوان نسل بعد از مهاجر2 با رویکرد افزایش برد و
مداومت پروازی در دستور کار قرار گرفت و با طراحی مجدد
بخش های اصلی بال و بدنه به مرحله تولید رسید.
از جمله بدنه این نمونه از فرم استوانه ای به فرم مکعبی نزدیک شده
و شکل دماغه نیز از حالت مدور در مهاجر2 متفاوت شده است.
فرم بال بالا در این نمونه باقی مانده است اما سطح افقی دم پایین تر
از سطوح عمودی و پشت ملخ موتور قرار داده شده است.
هواپیمای مهاجر3 که با نام درنا نیز معرفی شده است
با سرعت پایای 180 کیلومتر در ساعت دارای تداوم پروازی 2 تا 3 ساعت است
که افزایش قابل توجهی نسبت به مهاجر2 داشته است.
بیشینه سرعت درنا 220 کیلومتر بر ساعت و
سقف پرواز آن 11000 پا(حدود 3300 متر) است.
مهاجر3 برای عملیات مراقبت هوایی و
شناسایی اهداف مد نظر در فاصله 100 کیلومتری طراحی
و ساخته شده است. این هواپیما می تواند در شرایط گوناگون جوی مأموریت خود را اجرا کند.
کاربرد مهاجر 3 مانند سلف خود شامل مراقبت هوایی و شناسایی،
جنگ الکترونیک، رله ارتباطی، دیده بانی و هدف یابی و دادن گرا،
کنترل نوار مرزی جهت مبارزه با قاچاقچیان، کنترل ترافیک شهری،
عکسبرداری جهت تهیه نقشه های جغرافیایی است و
توان ارسال تصاویر گرفته شده به صورت بلادرنگ را دارد.
با پیشرفت صنایع هوایی قدس در امر طراحی و بهسازی پهپادها و
بر اساس نتایج حاصل از نمونه های تحویل شده به نیروهای مسلح هواپیمای مهاجر4
جهت عملیات مراقبت هوایی و شناسایی اهداف
در فاصله 150 کیلومتری طراحی و ساخته شد
. اقدام به تغییر مجدد طراحی بال و بدنه منجر به افزایش بیش
از پیش کارایی و ارزش عملیاتی این نسل شد به طوریکه
بیش از مهاجر3 مورد توجه قرار گرفته و
هم در یگان های ارتش و هم در سپاه عملیاتی شده است.
بیشینه جرم مهاجر4 به 175 کیلوگرم می رسد
که در مقایسه با 85 کیلوگرم برای مهاجر2 به حدود 2 برابر افزایش یافته است.
همچنین مداومت پروازی این نمونه نیز در بیشترین ارقام اعلام شده
به حدود 3.3 تا 4.7 برابر مهاجر2 رسیده است.
با توجه به برد پروازی این هواپیما که کاملاً از دید کاربر خارج می شود
امکان هدایت آن به وسیله کاربر از ایستگاه کنترل زمینی
به دو صورت نیمه خودکار و یا تمام خودکار وجود دارد.
در حالت نیمه خودکار، کاربر با دیدن اطلاعات پروازی هواپیما
که در صفحه نمایش ایستگاه نشان داده می شود،
هواپیما را متناسب با مأموریت، کنترل و هدایت می نماید.
هواپیمای مهاجر4 با حداکثر سرعت گشت زنی 180 کیلومتر بر ساعت
دارای مداومت پروازی 5 تا 7 ساعت بوده(در برخی موارد 3-5 ساعت اعلام شده)
و می تواند در شرایط جوی گوناگون مأموریت خود را به بهترین صورت اجرا کند.
بازیافت این هواپیما متناسب با سفارش مشتری به وسیله چتر و
یا ارابه فرود صورت می گیرد.
بیشینه سرعت مهاجر4 به حدود 200 کیلومتر بر ساعت
رسیده سقف پرواز آن 15000 پا(حدود 4500 متر) عنوان شده است
که نسبت به مهاجر 2 و 3 که تا 11هزار پا توان صعود داشتند
حدود 36 درصد بهبود را بیان می کند
بنابر این مهاجر4 محدوده وسیع تری را می تواند پوشش دهد.
طول این هواپیمای بدون سرنشین 3.64 متر و
دهانه بال 5.30 متر است که در قیاس یا مهاجر2 حدود 70 سانتیمتر کشیده تر
و 1.5 متر دهانه بال بیشتری دارد.
تنها تا سال 1385 بیش از 30 فروند مهاجر4 و
بیش از 10 فروند شاهین ساخته شده و تا امروز تعداد زیادی از نمونه های مختلف آن
به یگان های مختلف نیروهای مسلح کشور تحویل داده شده است.
هواپیمای بدون سرنشین «باز» پرنده ای با قابلیت مانور بالا
جهت مأموریت های شناسایی و هدف هوایی و همچنین آموزش خلبانی پهپاد
در نظر گرفته شده است. این هواپیما قادر است
با سرعتی برابر 240 کیلومتر بر ساعت و تا ارتفاع 10هزار پا پرواز نماید.
هواپیمای بدون سرنشین «چابک پر» که یکی از تولیدات هسا است
جهت یادگیری فنون اولیه خلبانی پهپاد به ویژه آموزش
خلبانان نیروی دریایی در نظر گرفته شده است.
از ویژگی های آن می توان به سبکی، مانورپذیری بالا، قابلیت نشست
و برخاست از روی سطح آب به وسیله ارابه فرود سورتمه ای مخصوص اشاره نمود
. این هواپیما از نوع بال پائین بوده و قابلیت اجرای انواع عملیات نمایشی را دارد.
سادگی مونتاژ و دمونتاژ، بسته بندی و تعمیر و نگهداری آسان نیز از دیگر ویژگی های آن است.
پهپاد «تیزپر» به عنوان یک نمونه کوچک و سبک از نوع بال بالا
برای آموزش های ابتدایی خلبانی و هدایت پهپادها در نظر گرفته شده است.
ویژگی های منحصر به فرد این هواپیما از جمله مانورپذیری بالا
و هدایت آسان آن آشنایی با اصول اولیه پرواز را برای فرد آموزش گیرنده
راحت نموده است.
بدنه تیزپر از جنس چوب های سبک بوده و
به سادگی مونتاژ و تعمیر و بسته بندی می شود.
تولید این نمونه های آموزشی و تولید بیش از 320 فروند
از هواپیماهای بدون سرنشین آموزشی تلاش 1 و 2 نشان از عزم جدی
برای آموزش کاربران پهپاد در کشور به بهترین شکل ممکن دارد.
همچنین نمونه های جدید با بهره گیری از آخرین دستاوردهای طراحی
هواپیماهای بدون سرنشین طراحی شده و برای ارائه خدمت آماده است.
یکی از پهپادهای جدید ایرانی است که برای مأموریت آموزشی توسعه داده شده است.
پهپادهای پروژه شاهین به وضوح پیشرفت در طراحی این نوع از هواپیماها
را به نمایش می گذارند و برخورداری از ارابه فرود چرخدار
می تواند نشانگر این باشد که آموزش فرود این چنینی
در آینده نزدیک و برای کاربری پهپادهای جدید بسیار نیاز خواهد بود.
پهپاد موتور جت سفره ماهی که توسط نیروی هوایی ارتش
به عنوان یک پهپاد بمب افکن در حال توسعه است
از طرحی متفاوت بهره می برد. دو موتوره بودن،
بال دلتایی یکپارچه با بدنه با ریشه امتداد یافته تا نوک دماغه،
سکان عمودی V شکل و استفاده از اصول طراحی هواپیماهای پنهان کار
(رادارگریز) از ویژگی های قابل دریافت از ظاهر آن است.
این پهپاد به همراه یک نمونه ی دیگر که از نظر ظاهری شبیه به جنگنده ها به نظر می رسد
از رژه 29 فروردین 1389 ارتش جمهوری اسلامی ایران
در معرض دید عموم قرار گرفته اند.
کواد کوپتر چیست؟
کوادکوپتر نام یکی از پرمخاطب ترین محصولات پروازی این روز های بازار است
که در میان پرواز دوستان جا افتاده و علاقه مندان زیادی پیدا کرده است .
کوادکوپتر (Quadcopter) یک مدل پروازی ۴ موتوره
متشکل از ۴ ملخ است که به واسطه ی یک رادیوکنترل
تا محدوده برد رادیویی مجاز می تواند پرواز کند .
کاربری کوادکوپتر از بسیاری از محصولات پروازی دیگر از جمله
هلی کوپتر ها و هواپیماهای کنترلی آسان تر است
به باند فرود نیازی نیست و کوادکوپتر به صورت عمود
از نقطه ی تیکاف بلند می شود و می توانید پرواز را به دست بگیرید.
کوادکوپتر و یا کوادروتور نامی یکسان و مشابه برای نامیدن
مولتی روتور های ۴ موتوره ی عمود پرواز است
که خب امروزه نام کوادکوپتر دارای جایگاه بسیار آشناتری می باشد .
با تحقیق و بررسی در اینترنت و مطالعه ویکی پدیا
پیرامون این موضوع به اطلاعات مفید و بسیار کاربردی برخوردم
که بازگو کردن آن ها برای شما خالی از لطف نیست .
خانواده ی بزرگ مولتی روتور ها شامل محصولات پروازی
و پهپاد های بدون سرنشینی می شوند
که اپراتور می تواند به کمک رادیوکنترل آن را از راه دور هدایت و کنترل کند .
البته این خانواده بسیار بزرگ و گسترده است
و به شاخه و طبقه های مختلفی طبقه بندی می شود .
دسته بندی زیر شاخه های مولتی روتور ها بدین شرح است :
تری کوپتر ها ) ۳ موتوره ( ، کوادکوپتر ها ) ۴ موتوره ( ، هگزاکوپتر ها ) ۶ موتوره ( ، اکتاکوپتر ) ۸ موتوره )
و یا به طور کلی تر مولتی روتور ها .
در این میان معروف ترین این مدل ها کوادکوپتر ها با کاربری بسیار آسان
و هزینه های معقول و منطقی می باشد .
در واقع کاربری این طبقه برای انسان ها و کاربران معمولی تر بسیار راحت تر است
و برای مصارف متعدد می توان از آن ها بهره برد .
شاید دسته های دیگر بیشتر برای مصارف صنعتی و یا نظامی کاربردی باشد .
هواپیمای کنترلی و هلیکوپتر ها دارای سابقه ی قدیمی تری نسبت به کوادکوپتر ها هستند
اما باید بدانید از زمان ظهور کوادکوپتر ها در بازار تعداد مخاطبان
و علاقه مندان این محصول پروازی روند رو به رشدی را طی کرده است .
شاید بهتر است که بگوییم کوادروتور ها سهم بازار خیلی بیشتری را به خود اختصاص داده اند .
در طراحی کوادکوپتر ملخ ها دو به دو و به صورت ضربدری از یک خانواده هستند .
لذا در هنگان تعویض و نصب ملخ ها باید به جایگاه آن ها بسیار دقت کنید
چرا که اگر ملخ ها را به صورت اشتباهی ببنیدید پرنده از جای خودش بلند نخواهد شد .
امروزه بسیاری از مراکز دانشگاهی ، تحقیقاتی ، صنعتی
و نظامی برای اجرای پروژه های خودشان از این مدل پروازی بهره میگیرند .
مخصوصا اگر کوادکوپتر مذکور مجهز به
یک دوربین جهت فیلم برداری و عکاسی هوایی نیز باشد .
به خروجی حاصله هلی شات می گویند .
بدانید و آگاه باشید که هیچ چیزی از زاویه دید آسمان مخفی نخواهد ماند
و تمامی خفایا و زوایای محیط و لوکیشن مدنظرتان در تصویر خواهد آمد .
به همین دلیل است که بسیاری از مراکز نگهبانی و حراستی از کوادکوپتر ها
برای حراست و نگهبانی استفاده می کنند .
کوادکوپتر ها همانند بسیاری دیگر از محصولات پروازی از ایجاد اختلاف فشار
در اتمسفر پیرامون خود برای بلند شدن و حرکت در هوا استفاده می کنند .
در هلیکوپتر ها این وظیفه بر عهده ی ملخ اصلی است
اما در کوادکوپتر ها ۴ ملخی که دارای زوایای متفاوتی نسبت
به یکدیگر هستند شرایط را برای بلند شدن دستگاه فراهم می کنند .
کوادروتور با بهره گیری از ۴ موتور و ملخ مجزا و چرخش دو به دو
معکوس این موتور ها نیروی گشتاور های ایجاد شده را خنثی می کنند
و همین اختلاف فشار نیروی لازم جهت برخواستن دستگاه را فراهم می کند .
در واقع طراحی مهندسی محصول و قرارگیری صحیح ملخ ها باعث می شود
تا این مدل پروازی این چنین نرم و استیبل پرواز کند .
بدین صورت که به عنوان مثال برای تغییر ارتفاع از کم یا زیاد کردن
سرعت چرخش همه موتورها استفاده میشود
و باعث کمتر یا زیاد تر شدن اختلاف فشار به وجود آمده میشود .
جالب است که با بررسی تاریخ متوجه می شویم
این محصول و این زمینه دارای تاریخچه بلند و بالایی است
و محصول یکی دو روز آزمایش سطحی و زودگذر نبوده است .
سالیان سال تحقیق و بررسی بر روی نمونه های طراحی شده
و آزمایشگاهی کمک کرده تا امروز نتیجه نهایی بسیار شگفت انگیز و قابل قبول باشد .
در اواخر سال ۲۰۰۰ میلادی پیشرفت در الکترونیک
باعث ساخت کنترلرهای سبک پرواز ارزان ، شتاب سنج (IMU) ،
سیستم موقعیت یابی جهانی و دوربین ها شد .
این باعث شد که پیکربندی کوادکوپتر برای وسایل نقلیه کوچک هواپیماهای بدون سرنشین
محبوب شود و این دستگاه ها به سرعت فراگیر شوند .
کوادکوپتر ها در دسته بندی های مختلفی به مردم دنیا شناسانده شده اند
که می توان به چند مورد از معروف ترین آن ها اشاره کرد .
کوادکوپتر ها از نظر سایز و ابعاد به نانوکوادکوپتر ها ،
مینی کوادکوپتر ها و کوادکوپتر ها طبقه بندی می شوند .
نانوکوادکوپتر ها دارای ابعاد و سایز نسبتا کوچکی هستند
که معمولا در یک کف دست قرار می گیرند و بسیار کم صدا هستند
و برای پرواز در محیط های داخلی مورد استفاده قرار میگیرند .
مدل های بسیار محدودی از این سری دارای دوربین هستند .
بعد از این گروه مینی کوادکوپتر ها دارای سایز بزرگ تری هستند
مثلا به طور میانگین ۱۵×۱۵ سانتی متر ابعاد دارند
و می توانند مجهز به یک دوربین نیز باشند .
بعد از این گروه دیگر کوادکوپتر ها دارای سایز های استاندارد هستند
که حداقل از ۳۰×۳۰ سانتی متر شروع میشوند به بالا .
استفاده از Drone ها در محیط های مختلفی امکان پذیر است
اما باید به شرایط فیزیکی و محیطی نیز دقت کنید .
یکی دیگر از طبقه بندی های مهم این محصولات دسته بندی
به سه گروهی هابی ، نیمه حرفه ای و حرفه ای است .
معمولا مدل های بسیار زیادی طراحی و تولید می شوند
که دارای آپشن ها و قابلیت ها و کیفیت دوربین متوسطی
برای مصارف شخصی و تفریحی سرگرمی هستند .
دسته ی بعدی از آنجایی که دارای چند ویژگی تخصصی است
در رده ی نیمه حرفه ای جای میگرد و دسته آخر
نیز به دلیل دارا بودن ویژگی هایی من جمله GPS ،
قابلیت بازگشت به خانه دقیق ، دوربین های بسیار باکیفیت ،
برد رادیویی طولانی ، مدت زمان پروازی قابل قبول حدود ۳۰ دقیقه
و بالاتر در رده ی کوادکوپتر های تخصصی و یا هلی شات جای می گیرند .
امروزه مولتی روتور ها و به خصوص کوادکوپتر های ۴ پره به شهرت بسیار زیادی رسیده اند
به گونه ای که در بسیاری از مصارف و اهداف از آن ها بهره برداری می شود .
به عنوان مثال میتوان به کاربردهای گسترده تصویر برداری هوایی ، نقشه برداری ،
امور نظامی ، تفریحی ، پایش خطوط انرژی ، امداد و نجات و … اشاره نمود .
امروزه کمتر فیلم سینمایی و یا تلویزیونی را می توان مشاهده کرد
که در آن از تصاویر هوایی(هلی شات ) استفاده نشده باشد .
این تصاویر برای مخاطبان بسیار لذت بخش است .
قبل از ظهور این محصولات بواسطه ی هلی کوپتر از بالا با یک دوربین عکاسی
و فیلم برداری می شده که مشقت های بسیار زیادی نیز داشته است .
اواخر سال ۲۰۱۰ میلادی .
امروزه برای بسیاری از مصارف از جمله پایش ،
حراست و نگهبانی ، مرزبانی ، نقشه برداری ، ساخت تیزر و فیلم ،
عکاسی هوایی و …
از کوادکوپتر های دوربین دار استفاده می شود .
جالب است که امروزه نظریه های مختلفی دال بر جابه جایی غذا ،
وسایل و انسان ها توسط کوادکوپتر ها نیز مطرح شده
که در دست آزمایش و بررسی است .
از جمله کاربرد های کوادکوپتر می توان به موارد ذیل به صورت گسترده اشاره کرد :
از کوادکوپتر ها برای برای نظارت و شناسایی توسط سازمان های نظامی و انتظامی ،
و همچنین مأموریت های جستجو و نجات در محیط های شهری استفاده می شود .
Aeryon Scout که توسط یک شرکت کانادایی ساخته شده است
یک هواپیمای بدون سرنشین کوچک است که می تواند
بدون صدا در محیط دلخواه قرار بگیرد و
بواسطه ی دوربینی که دارد عکس و فیلم تهیه کند .
این شرکت مدعی است این وسیله توانسته کمک بسیار خوبی
برای پلیس ها در جهت شناسایی گروه و سازمان های حمل موادمخدر باشد .
البته از این مدل های پروازی و مشابه آن برای جاسوسی
از انسان های سیاسی نیز بهره گرفته می شود
. در اوایل صبح روز ۲۶ ژانویه ۲۰۱۵ یک کوادکوپتر تفریحی
در کاخ سفید سقوط کرد که ظاهرا برای جاسوسی به آنجا پرواز کرده بود .
در ایالات متحده آمریکا از کوادکوپتر های دوربین دار
برای عکاسی و فیلم برداری هوایی به صورت بسیار گسترده استفاده می شود .
هلی شات در این کشور به صنعتی بسیار پردرآمد و کاربردی بدل گشته است .
امروزه بسیاری از روزنامه نگاران در جهت جمع آوری اخبار مرتبط با جنگ ،
تظاهرات و تخریب از کوادکوپتر های دوربین دار استفاده می کنند
تا با سند و مدرک بتوانند اخبار درست را به گوش مردم جهان برسانند .
در دسامبر سال ۲۰۱۹ توسط یک شرکت داروسازی
این پروژه کلید خورد که داروها به واسطه ی کوادکوپتر به دست مریضان برسد .
امروزه برای تحویل غذا ، انسان و یا مرسولات مختلف کوادکوپتر ها
می توانند مورد استفاده قرار بگیرند و شرکت های بزرگی
از جمله آمازون و علی بابا سخت پیگیر این موضوع هستند .
امروزه از کوادکوپتر ها در بسیاری از موارد از جمله سیل ، زلزله و …
برای امداد و کمک رسانی به انسان ها و حیوانات استفاده می شود .
بی شک در آینده ای نه چندان دور این زمینه بسیار گسترش و پیشرفت خواهد کرد .
هنر نیز بی انتهاست و بسیاری از عکاسان و نقاشان به جهت خلق آثاری تازه
و متفاوت از کوادکوپتر های دوربین دار استفاده می کنند
و می توان به جرات ادعا کرد خروجی نهایی بی نظیر است .
امروزه مسابقات پرواز و کوادکوپتر های بدون سرنشین
در اقصی نقاط دنیا بسیار برگزار می شود .
اگر شما به پرواز علاقه مندید با اندکی تمرین و تکرار می توانید
به خلبان مولتی روتور های بدون سرنشین مبدل شوید
و با پرواز خود دیگران را میخکوب کنید .
پرواز به عشق ، صبر و تمرین نیاز دارد و
می توانید حتی با یک کوادکوپتر ارزان قمت نیز شروع کنید .
اگر در این زمنیه تجربه ای خاص دارید می توانید آن را
در قسمت نطرات با دیگر کاربران نیز به اشتراک بگذارید .
همچنین جهت خرید کوادکوپتر و اخذ مشاوره های لازم
می توانید با کارشناسان فروش جهان آرسی ارتباط برقرار کرده
و با مدل های پروازی روز دنیا در همه ی رده های قیمتی آشنا شوید
و در نهایت متناسب با بودجه و نیازتان و
همچنین علاقه نهایی خودتان مدل پروازی مدنظرتان را برگزینید و آن را بخرید .
لطفا در صورتی که از این مقاله سایت لذت بردید آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید ،
همچنین در صورتی که هرگونه سئوال و یا نظر دارید
میتونید آن را در قسمت نظرات با ما و
سایر علاقه مندان در این حوضه به اشتراک بگذارید .
از زمانی که بشر توانست وارد دنیای زیر آب شود،
سلاح ها و تجهیزات و موشک زیرآبی، اهمیت ویژه ای در حمله و دفاع پیدا کرد
تا جایی که از غواص به عنوان ساده ترین نیروی تهاجمی تا انواع زیردریایی ها،
نقش ویژه ای در استراتژی کشورها دارند.
با ورود موشک های کروز و بالستیک به دنیای تسلیحات و
اوج گرفتن رقابتهای تسلیحاتی بین آمریکا و شوروی سابق،
دو طرف به این فکر افتادند که امکان شلیک این موشک ها
را از زیر آب هم فراهم کنند، لذا آنها را روی زیردریایی نصب کرده
و تا به امروز نیز موشک های کروز و بالستیک زیردریایی پرتاب،
نقش بسیار مهی در افزایش توان بازدارندگی و همچنین تهاجمی
کشورهای گوناگون چه به صورت اتمی و چه به صورت متعارف ایفا می کنند.
بر اساس اتفاق مهمی که در آخرین روز از رزمایش پیامبر اعظم 9
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی رخ داد،
ایران نیز به جمع کشورهای دارنده یک فناوری پیشرفته دفاعی پیوسته است
و”شلیک موشک از زیر دریا” به خانواده بزرگ سامانه های دفاعی کشورمان افزوده شده است.
البته فرمانده نیروی دریایی سپاه با هوشمندی و دقت بالا،
از ارائه هرگونه اطلاعاتی درباره این موشک خودداری و
صحبت بیشتر درباره جزئیات آن را به سالهای آینده موکول کرده است.
در این مطلب با توجه به تصاویر منتشر شده،
به بررسی گمانه زنی ها و اطلاعات اندک موجود درباره این
توان جدید نیروهای مسلح ایران خواهیم پرداخت.
اما قبل از پرداختن به احتمالات و گمانه زنی ها درباره این تصاویر
و نحوه شلیک موشک فوق، ابتدا به مزایای داشتن
توانایی پرتاب موشک از زیر آب می پردازیم.
اولین و مهمترین نکته در بحث قابلیت پرتاب موشک
از زیر آب – چه موشک های کروز و چه بالستیک ،- بحث قابلیت غافلگیر کردن دشمن است.
نیروهای فرامنطقه ای و دشمنان ایران،
از این پس با وسعت بسیار گسترده تری از مناطقی که بایستی
آن را تحت مراقبت داشته باشند رو به رو بوده و این توانایی
دست طرح ریزان داخلی را برای انجام عملیات تهاجمی و تدافعی بسیار بازتر می کند.
با دستاورد جدید سپاه، امکان شلیک موشک از هر نقطه زیر آب
به سمت اهداف وجود دارد؛ اهدافی که هم اکنون با
رسیدن موشک های کروز ایرانی به برد 300 کیلومتر،
می تواند منافع ایران در دفاع از مرزها و منافع خود را به خوبی تامین کند.
یکی دیگر از مزایای شلیک از زیر آب، افزایش شدید بقاء پذیری توان موشکی است
چراکه در زیر آب احتمال کشف پرتابگر بسیار کاهش یافته
و سامانه شلیک کننده نیز پس از پرتاب می تواند
به سرعت محل را ترک کند یا بلا استفاده شود.
این افزایش بقاء پذیری رکن بسیار مهمی را
در بازدارندگی دفاعی کشورهای دارنده ایفا خواهد کرد.
مسئله بعد در حوزه سرریز تکنولوژی های مربوط به این پرتاب است.
با رسیدن به تکنولوژی پرتاب موشک های کروز از زیر سطح،
بخش زیادی از راه برای پرتاب موشک های بالستیک نیز برداشته می شود.
مراحل زیادی از پرتاب این دو نوع موشک از زیر آب یکسان بوده
و تنها در بحث موشک بالستیک به دلیل اندازه و
وزن بیشتر پرتاب به قدرت و فضای بیشتری نیاز است.
برای پرتاب نسل اول موشک های کروز و بالستیک نیاز به این بود
که زیردریایی های حامل موشک زیر آبی به سطح آب آمده
و زمان نسبتا زیادی را برای آماده کردن و پرتاب موشک صرف کنند.
با افزایش قدرت کشف و شناسایی دو طرف در طول جنگ سرد،
این گونه پرتاب ها موثر نبود. برای نمونه موشکی
مثل Regulus ساخت آمریکا تنها هزار کیلومتر برد داشت
و برای رسیدن به اهداف عمقی در خاک شوروی سابق
باید بیش از حد به سواحل این کشور نزدیک می شد
و پروسه پرتاب موشک زیر آبی نیز حدود 15 دقیقه به طول می انجامید
و در این 15 دقیقه زیردریایی می بایست بر روی سطح آب باقی می ماند.
موشک بالستیک زیردریایی پرتاب SS-N-4 ساخت شوروی سابق
نیز از همین قاعده پیروی می کرد و برای پرتاب می بایست
زمان زیادی صرف می شد. دو طرف به این نتیجه رسیدند
که برای حفظ پرتابگرهای خود باید به زیر آب رفته و از آنجا به شلیک اقدام کنند.
پایه فناوری این پرتاب ها از زمان جنگ سرد تا به امروز یکسان باقی مانده
و برای شلیک انواع موشک های کروز و بالستیک به کار می رود.
امریکایی ها با شلیک موشک بالستیک پولاریس 1 از زیر آب ،
برای اولین بار توانستند به این مهم دست پیدا کنند
موشک های بالستیک در پرتابگرهای عمودی در داخل زیردریایی نصب شده اند.
در زمان پرتاب موشک، زیردریایی به عمق مشخصی در زیر آب حرکت کرده
و ثابت می شود. با باز شدن درب محفظه پرتاب موشک پمپ های
بسیار نیرومند تولید کننده هوا به کار افتاده و
موشک مورد نظر را در لایه ای از هوا پوشانده
و به سمت بالا پرتاب می کنند، قدرت این پمپ های هوا به گونه ای
تنظیم شده است تا موشک را به طور کامل از آب خارج کرده
و در این مرحله موتور موشک زیر آبی فعال شده و آن را به سمت بالا می برد.
در بحث شلیک موشک های کروز که از فناوری پرتاب عمودی نیز استفاده می کنند،
دقیقا پروسه ای به همین شکل رخ داده و موشک در لایه ای از هوا
پیچیده به خارج از سطح آب پرتاب شده و سپس سیستم پیشران آن فعال می شود.
اما حالت دیگری از پرتاب موشک های کروز نیز از پرتاب گرهای اژدر به صورت افقی می باشد.
انواع موشک های کروز چه در نقش ضد کشتی و
چه در نقش حمله به اهداف زمینی را می توان از این طریق پرتاب کرد
در این روش ، موشک زیر آبی مورد نظر در یک پوشش مخصوص قرار گرفته
و در لوله مخصوص پرتاب قرار می گیرد و
به درست به مانند یک اژدر از زیردریایی خارج می شود.
پوشش مورد نظر که موشک در درون آن قرار گرفته
دارای یک سیستم پیشران مخصوص است که موشک را بالا آورده
و پس از فاصله گرفتن از سطح آب به صورت اتوماتیک از موشک جدا شده
و سیستم پیشران موشک کروز فعالیت را آغاز می کند.
فناوری پرتاب موشک های بالستیک از زیر آب در اختیار کشورهای
: آمریکا ، روسیه ، چین ، انگلستان ، فرانسه و هند می باشد.
در بخش موشک های کروز نیز به غیر از این کشورها، کره جنوبی
نیز از جمله دارنده فناوری پرتاب زیرآبی بوده و صحبتهایی مبنی بر
قابلیت پرتاب موشک زیر آبی کروزی پاکستانی بابور از زیردریایی های
این کشور نیز به گوش می رسد. موشک های ضد کشتی
مثل هارپون آمریکایی، اگزوست فرانسوی، یاخونت روسی، YJ-82
چینی از جمله سلاح هایی هستند که قابلیت پرتاب از زیردریایی را دارند.
البته کشورهای دیگری نیز در دنیا هستند که زیردریایی های خود
را به توانایی پرتاب موشک های کروز از زیردریایی مجهز کرده اند،
اما این فناوری ها به صورت وارداتی بوده و در این کشورها بومی سازی نشده است.
تا به امروز نیروی دریایی سپاه به صورت رسمی وارد شدن
زیرسطحی به خدمت این نیرو را اعلام نکرده است،
اما چندی پیش فرمانده ندسا در پاسخ به سوال مشرق
درباره توان زیر سطحی این نیرو تاکید کرده بود که
«” زیرسطحی هایی که قرار است در نیروی دریایی سپاه به
کار گرفته شود به نسبت زیردریایی های معمول، از قاعده متفاوتی برخودار است .»
این جمله به این معناست که سپاه مسلما در حال طراحی و
ساخت زیردریایی بوده که ممکن است آنچه که پخش شد
شلیک یک موشک کروز از زیردریایی ساخته شده برای نیروی دریایی سپاه باشد.
بدون تایید این موضوع که موشک مذکور از چه سامانه ای شلیک شده،
اکنون این کلوپ محدود از کشورهای جهان با این توانایی نظامی،
عضو جدیدی را در خود می بیند و آن هم جمهوری اسلامی ایران است.
اما نگاهی به تصاویر منتشر شده از پرتاب موشک زیر آبی توسط سپاه داشته باشیم.
آنچه که از حالت اوج گیری و حرکت این موشک به نظر می آید
نشان دهنده این مسئله می باشد که ما با یک موشک کروز سر و کار داریم.
سامانه ای که معادلات خلیج فارس را تغییر می دهد
اما گمانه زنی ممکن دیگر، بحثی مبنی بر وجود شبکه ای
از پرتاب گرهای زیر سطحی در منطقه خلیج فارس یا دریای عمان است.
آنچه که در تصویر شاهد آن بودیم خروج موشکی از زیر آب بود
که به صورت زاویه دار و نه عمودی از آب خارج شده و اوج گرفت.
فراموش نکنیم که منطقه اصلی عملیاتی تعریف شده برای نیروی دریایی سپاه در جنوب کشور، خلیج فارس تعیین شده و این منطقه از جمله پهنه های آبی کم عمق در دنیا می باشد. پرتاب گرهای زاویه دار موشک در دنیا نیز پیش از این وچود داشته اند که می توان از آن میان به لانچرهای موشکی نصب شده بر روی زیردریایی های اتمی کلاس اسکار اشاره کرد.
مشت موشکی سپاه این بار از زیر آب بیرون می آید
از نظر فنی و عملیاتی امکان دارد که سپاه مجموعه ای از لانچرهای
زیر آبی موشک کروز را در نقاط مختلف در خلیج فارس نصب کرده
و در صورت نیاز از آنها استفاده کند. وجود پستی و
بلندی های فراوان در منطقه خلیج فارس به همراه ساحل طولانی
ایران در این منطقه می تواند بستر مناسبی را برای این کار فراهم کند.
هر فروند از این پرتابگرها را می توان در عمق های کم نصب کرده
و به صورت کنترل از راه دور به شکل تکی و یا شبکه ای کنترل و فعال کرد.
البته این گمانه زنی را شاید بتوان نادر دانست و
باید گفت که تا به امروز هیچ کشوری در دنیا
از این روش برای پرتاب موشک از زیر آب بهره نبرده است ،
اما از طرف دیگر تجریه تاریخی ثابت می کند که سپاه ید طولانی
در روش های متفاوت رزمی و نظامی داشته است
که توان بزرگترین ارتش دنیا در عرصه دریایی را با شکست ها
و چالش های گوناگون مواجه کرده است.
اگرچه نمی توان انتظار داشت در آینده ای کوتاه،
اطلاعات بیشتری از این دستاورد ارزشمند دفاعی کشور توسط مسئولین امر منتشر شود
اما نگاهی به گذشته نشان می دهد که سپاه،
همواره دستاوردهای زیادی را برای خوشحالی دوستان
و ترس دشمنانش در آستین داشته است.